Η αύξηση στο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας υπονομεύει την ανάπτυξη της βιομηχανίας της χώρας. Απαιτείται η άμεση λήψη μέτρων.
Του Αντώνη Κοντολέοντος, Μέλος προεδρείου της ΕΒΙΚΕΝ.
Τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναγνωρίσει τα λάθη του παρελθόντος που οδήγησαν σε σημαντική υποχώρηση της συνεισφοράς της βιομηχανίας στο ΑΕΠ της Ένωσης και έχει αναγάγει σε μείζονα πολιτική προτεραιότητα την επαναφορά στο προσκήνιο της βιομηχανίας. Αναγνωρίζοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο της βιομηχανίας στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας και τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής έχει θέσει συγκεκριμένους στόχους. Πρόκειται για μια διακριτή αλλαγή πλεύσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά από μια μακρά περίοδο μονόπλευρης στήριξης του τομέα των υπηρεσιών, με εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις.
Εάν για την Ευρώπη είναι αναπτυξιακό ζητούμενο η ενίσχυση του ρόλου της βιομηχανίας, για την Ελλάδα της κρίσης, της διαλυμένης παραγωγικής βάσης και της υψηλής ανεργίας, η παραγωγική ανασυγκρότηση αποτελεί αδήριτη ανάγκη και προϋπόθεση εξόδου από την κρίση. Μετά από 10 χρόνια σκληρής οικονομικής προσγείωσης, έχει γίνει πλέον σαφές ότι για να μπορέσει να ανακάμψει πραγματικά η ελληνική οικονομία αναγκαία προϋπόθεση είναι η αύξηση του μεριδίου της βιομηχανίας, με επενδύσεις, εξωστρέφεια, αύξηση των ποιοτικών θέσεων απασχόλησης, στέρεη και διατηρήσιμη αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ.
Αυτός ο στόχος, που βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών της ελληνικής βιομηχανίας, υιοθετήθηκε από τον πρωθυπουργό, ο οποίος τόνισε ότι θα πρέπει η συμμετοχή της μεταποίησης στο ΑΕΠ από το 9% που είναι σήμερα να φτάσει στο 12% έως το 2020.
Πως μπορεί ο στόχος αυτός να υλοποιηθεί; Η απάντηση είναι απλή. Χρειάζεται μια συνεκτική, συνεπής και μακροπρόθεσμη βιομηχανική πολιτική ένα business plan που θα περιλαμβάνει άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα μέτρα.
Ενεργειακό κόστος
Παρά τις προσπάθειες που αποσπασματικά έχουν γίνει από πολλές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια, το ενεργειακό παραμένει ψηλά στην ατζέντα των προβλημάτων της μεταποίησης. Γύρω από το ενεργειακό κόστος μπορούν να υπάρξουν οι πρώτες άμεσες παρεμβάσεις εάν θέλει το ελληνικό κράτος να βελτιώσει το κλίμα και τις προσδοκίες για τη βιομηχανία.
Άλλωστε εκεί υπάρχει και το μεγαλύτερο “λίπος”, όπως έδειξαν οι μελέτες της Ρυθμιστικής Αρχής του Βελγίου σύμφωνα με τις οποίες οι βιομηχανίες έντασης ενέργειας (αλουμίνιο, χάλυβας, χαρτί, τσιμέντο, κλωστοϋφαντουργία) στην Ελλάδα έχουν υψηλότερο κόστος, έως και 30%, ως προς τους ευρωπαίους ανταγωνιστές τους.
Όμως αντί άλλης απάντησης στο εύλογο αίτημα της βιομηχανίας για ισότιμους όρους ανταγωνισμού με την ΕΕ, κάποιοι έσπευσαν να μιλήσουν για αυξημένο κόστος που οφείλεται σε έλλειψη εκσυγχρονισμού των παραγωγικών μονάδων. Ουδέν αναληθέστερο, ιδιαίτερα όταν αναφερόμαστε σε βιομηχανίες έντασης ενέργειας. Τα στοιχεία τους διαψεύδουν. Η ειδική ηλεκτρική κατανάλωση των βιομηχανιών έντασης ενέργειας είναι εφάμιλλη, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, με εκείνη των αντίστοιχων ευρωπαϊκών. Δεν γνωρίζουν την αλήθεια; Όχι βέβαια. Ο πραγματικός στόχος αυτών των όχι άδολων επισημάνσεων δεν είναι άλλος από τα μέτρα που έστω και με καθυστέρηση υιοθετήθηκαν, όπως οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί αντιστάθμισης χρεώσεων που επιβαρύνουν το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τις βιομηχανίες έντασης ενέργειας. Ο λόγος που μπαίνουν στο στόχαστρο αυτές οι εύλογες και συμβατές με τους κανονισμούς της ΕΕ παρεμβάσεις για μείωση του ενεργειακού κόστους της βιομηχανίας είναι ότι αντλούν πόρους από τα έσοδα από την πώληση των δικαιωμάτων ρύπων, τα οποία θέλουν να μονοπωλούν.
Που οφείλεται λοιπόν το αυξημένο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα;
Η κύρια αιτία είναι μέχρι σήμερα η στρεβλή αγορά αλλά και οι πάσης φύσεως επιδοτήσεις στους ιδιώτες παραγωγούς (ΑΔΙ , μηχανισμός κάλυψης μεταβλητού κόστους) και στις ΑΠΕ (κύρια στα Φ/Β, χρέωση προμηθευτή ΠΧΦΕΛ), καθώς επίσης και η καθυστέρηση διασύνδεσης των νησιών (χρέωση ΥΚΩ) και η μετακύλιση από τη ΔΕΗ των stranded costs της.
Τελευταίες εξελίξεις
Δυστυχώς οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών, γύρω από το μείζον θέμα του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας, μόνο αισιοδοξία δε γεννούν.
- Η αναδιάρθρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, στο πλαίσιο του target model, αναγκαία συνθήκη αλλά όχι και ικανή για την ανάπτυξη ανταγωνιστικής αγοράς, αναβάλλεται για ακόμη μια φορά για το τέλος το 2020. Για να υπάρξει πραγματικά ανταγωνιστική λειτουργία του target model θα πρέπει να προχωρήσει η σύζευξη της αγοράς μας με εκείνη της Βουλγαρίας, που δυστυχώς δεν αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο ενέργειας. Πειστικές απαντήσεις για το ποιος ευθύνεται για τις αλλεπάλληλες αναβολές δεν έχει δοθεί. Πρόκειται για ανικανότητα ή σκόπιμη καθυστέρηση; Ποιους προσπαθούν να προστατεύσουν; Ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί και η στάση του Ρυθμιστή για το θέμα.
- Ήδη από το 2ο εξάμηνο του 2018 τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας της βιομηχανίας έχουν αυξηθεί 20% λόγω της σημαντικής και απότομης αύξησης της τιμής των δικαιωμάτων των ρύπων. Η εξέλιξη αυτή αύξησε τη διαφορά της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ της ελληνικής βιομηχανίας και των ευρωπαίων ανταγωνιστών της στο 60%!
- Παρατηρείται μεγάλη και αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην υποβολή πρότασης προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού για την παράταση του μέτρου της Διακοψιμότητας πέραν του 2019.
Αβεβαιότητα και κίνδυνοι
Η Ελλάδα είναι η λιγότερο βιομηχανική χώρα της Ευρώπης. Εάν θέλει να ανατάξει την παραγωγική της οικονομία και να εκμεταλλευτεί τις αναπτυξιακές ευκαιρίες που δημιουργούνται πρέπει να κινηθεί γρήγορα και να ενθαρρύνει τις βιομηχανικές επενδύσεις και να δημιουργήσει ένα κατάλληλο φιλοεπενδυτικό περιβάλλον.
Δυστυχώς όμως συμβαίνει το εντελώς αντίθετο. Η αβεβαιότητα γύρω από το ενεργειακό κόστος έχει οδηγήσει τη βιομηχανία να αναστείλει ή ακόμη και να ακυρώσει επενδυτικά πλάνα, να περιορίσει τα συμβόλαια πώλησης για το 2019 και το 2020, με άμεση επίπτωση και στον ευαίσθητο τομέα της απασχόλησης.
Όμως οι προϋποθέσεις σε επίπεδο επιχειρήσεων υπάρχουν. Αρκεί να δοθεί το κατάλληλο σήμα προς την εγχώρια μεταποίηση και η βιομηχανία θα ανταποδώσει στο πολλαπλάσιο το όποιο κόστος μιας φιλοβιομηχανικής πολιτικής.
Εκείνο που χρειάζεται είναι:
- να αρθούν χρόνιες παθογένειες
- να διασφαλιστεί ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας σε μια ανοιχτή και πλήρως διασυνδεδεμένη αγορά
- να διαμορφωθεί μια ενεργειακή πολιτική που θα δίνει σημασία στην ανάπτυξη της παραγωγικής οικονομίας
- να θεσπιστούν κίνητρα φορολογικά, επενδυτικά και να μειωθεί ο φαύλος κύκλος της γραφειοκρατίας
Η βιομηχανία μπορεί και πρέπει να είναι ο πρωταγωνιστής της ελληνικής ανάκαμψης, αρκεί να της εξασφαλιστεί το αναγκαίο καύσιμο: το ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας.
* Ο κ. Αντώνης Κοντολέων είναι μέλος Δ.Σ. της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας